Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła zaczyna być coraz częściej wykorzystywana w budownictwie jedno i wielorodzinnym. Aby podjąć decyzje o zastosowaniu wentylacji mechanicznej, dla inwestora istotnych jest kilka elementów: koszt instalacji (kanały wentylacyjne), cena centrali rekuperacyjnej, koszt jej eksploatacji oraz rzeczywiste zyski energetyczne związane z odzyskiem ciepła. Zwykle problemem nie jest ustalenie ceny centrali oraz kosztu wykonania całej instalacji – porównujemy po prostu oferty przygotowane przez wykonawców dla naszego projektu. Problemy zaczynają się pojawiać, gdy chcemy ocenić rzeczywiste koszty eksploatacji centrali związane ze zużyciem energii elektrycznej oraz ilość odzyskanego przez rekuperator ciepła.
Wentylacja mechaniczna – sprawność rekuperatora
Jak pokazałem w jednym z wcześniejszych wpisów, sprawność odzysku ciepła w znaczący sposób zależy od temperatury powietrza zewnętrznego podawanego na wymiennik (rekuperator). Im niższa temperatura na wlocie nawiewu tym wyższą sprawność odzysku energii uzyskamy. Niestety, dla niskich temperatur zewnętrznych, skroplona para wodna po stronie wywiewnej rekuperatora zaczyna zamarzać. Powoduje to znaczne zwiększenie oporów powietrza na wymienniku. Aby temu zapobiec, układy automatyki centrali rekuperacyjnej, w zależności od budowy centrali, powodują załączenie dodatkowej nagrzewnicy elektrycznej znajdującej się przed wymiennikiem albo przepuszczenie części zimnego powietrza poza układem odzysku ciepła (tzw. bypass wymiennika). Takie rozwiązanie powoduje, że wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła osiąga dużo mniejszą sprawność niż deklarowana dla danych warunków. Dlatego istotnym jest uwzględnienie faktu zadziałania zabezpieczenia przeciwzamrożeniowego rekuperatora przy obliczeniach rocznych oszczędności energii.
Wentylacja mechaniczna – program doboru central rekuperacyjnych
Aby wyznaczyć rzeczywiste oszczędności wynikające z odzysku ciepła (a latem chłodu), należy wykonać obliczenia rzeczywistej sprawności centrali wentylacyjnej dla całego zakresu temperatur powietrza zewnętrznego. Takie obliczenia są bardzo czasochłonne, dlatego producenci rekuperatorów chętnie sięgają do tzw. programów doboru central. Programy doboru służą do wyznaczania parametrów central wentylacyjnych z odzyskiem ciepła. Umożliwiają one wyznaczenie zużywanej energii elektrycznej przez wentylatory oraz szacowanie rzeczywistych oszczędności energii cieplnej w całym zakresie temperatur pracy z uwzględnieniem przyjętego rodzaju zabezpieczenia przeciwzamrożeniowego rekuperatora. Parametrami wejściowymi programu doboru centrali wentylacyjnej są zwykle wymagane natężenie przepływu powietrza i ciśnienie dyspozycyjne. Ponadto program doboru umożliwia określenie ilości skroplin, hałasu generowanego przez wentylatory oraz analizę rzeczywistej sprawności temperaturowej centrali rekuperacyjnej.
